Pytania z webinaru pt. "Apteka szpitalna i dział farmacji szpitalnej - odpowiedzialność zawodowa pracowników", który odbył się 16.05.2024 r. i odpowiedzi opracowane przez mgr. farm. Dominika Lakotę - Naczelnego Rzecznika Odpowidzialności Zawodowej.

1. Czy farmaceuta bez specjalizacji może przeglądać i analizować farmakoterapie pacjenta na podstawie zleceń lekarskich? Czy mogą sugerować lekarzowi zmiany w farmakoterapii w celu racjonalizacji gospodarki lekiem, analizować interakcje, itp.?

Jeżeli farmaceuta świadczy usługi, które odpowiadają definicji usług farmacji klinicznej zgodnie z ustawą o zawodzie farmaceuty, musi posiadać specjalizację w dziedzinie farmacji klinicznej, farmacji szpitalnej lub farmakologii albo odbywać staż specjalizacyjny pod opieką specjalisty w tej dziedzinie (art. 32 ustawy o zawodzie farmaceuty).

2. Czy Dział Farmacji Szpitalnej powinien mieć na stanie Farmakopee Polską?

Dział farmacji szpitalnej nie musi posiadać Farmakopei Polskiej.

3. Czyli w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, który ma więcej niż 100 łóżek - trzeba zakładać aptekę?

Tak, należy założyć aptekę – zgodnie z art. 87 ust. 2a Prawo farmaceutyczne za wyjątkiem sytuacji, w której możliwe będzie zastosowanie art. 87 ust. 2b Prawo farmaceutyczne.

4. Czy są ograniczenia w wykonywaniu przesunięć pomiędzy oddziałami jednego szpitala?

Nie ma takich ograniczeń.

5. Czy kierownik DFSz może być zatrudniony na 2 godz. 2 x w tygodniu?

Kierownik DFS musi być zatrudniony na cały etat (art. 87a Prawo farmaceutyczne).

6. Czy WIF podczas kontroli ma prawo wymagać ksera całej procedury, czy tylko może wymagać udostępnienia wykazu obowiązujących procedur?

Uprawnienia Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej wynikają m.in. z przepisów art. 108 i art. 109 ustawy Prawo farmaceutyczne, które określają zakres nadzoru, uprawnienia i zadania Inspekcji. Z ww. przepisów wynika, iż PIF może wymagać udostępnienia dokumentów, co do których jest właściwym organem kontrolnym.

7. Czy wprowadzanie faktury do systemu jest czynnością fachową?

Jeżeli faktura dotyczy produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub innego asortymentu w ramach zaopatrywania podmiotu leczniczego, to jest czynnością fachową.

8. Czy nadal funkcjonuje stanowisko fasowaczki w aptekach? wg Wikipedii - "Fasowacz (częściej jako osoba płci żeńskiej – fasowaczka) – pracownik apteki, nieposiadający specjalistycznego wykształcenia farmaceutycznego, zajmujący się odważaniem (lub odliczaniem) i pakowaniem odpowiednich porcji leków (np. tabletek) zgodnie z zapotrzebowaniem pacjenta albo przepisanymi przez lekarza w recepcie zaleceniami." Nie ma informacji jakiej grupy leków dotyczy... czy fasowaczka może rozdzielać leki grupy I-N?

Art. 90. Prawo farmaceutyczne - [Czynności fachowe] - Przy wykonywaniu w aptece czynności fachowych mogą być zatrudnieni wyłącznie farmaceuci i technicy farmaceutyczni w granicach ich uprawnień zawodowych.

9. Kierownik df nie musi być specjalistą?

Kierownik działu farmacji nie musi być specjalistą ale musi posiadać co najmniej roczne doświadczenie w wykonywaniu zawodu, w aptece lub dziale farmacji szpitalnej, w pełnym wymiarze czasu pracy (art. 93 ust. 4 Prawo farmaceutyczne).

10. Jeżeli kierownik apteki szpitalnej specjalista będzie nieobecny powyżej 30 dni, a zastępca kierownika apteki nie posiada specjalizacji, to czy grozi zamknięciu apteki szpitalnej, co w konsekwencji skutkuje zamkniecie szpitala?

Osoba zastępująca kierownika apteki szpitalnej powyżej 30 dni nieobecności kierownika musi posiadać uprawnienia analogiczne do kierownika ww. apteki. Nadzór nad obrotem m.in. produktami leczniczymi, w tym nad działalnością apteki szpitalnej sprawuje Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna. Dlatego to PIF jest organem właściwym do oceny stopnia naruszenia przepisów prawa oraz podjęcia stosownych decyzji naprawczych.

11. Czy w dziale farmacji szpitalnej może być zatrudniony kierownik na pół etatu i drugi magister też na pół etatu, liczba łóżek 50?

Art. 87a ust. 1 pkt 2 Prawo farmaceutyczne - Zapewnia się minimalną normę zatrudnienia w dziale farmacji szpitalnej - równoważnik co najmniej 1 etatu w pełnym wymiarze godzin kierownika tego działu.

12. Czy każda apteka szpitalna musi prowadzić recepturę? Czy musi posiadać aparaturę typu loża, jeśli profil szpitala nie wymaga stosowania leków recepturowych?

Wymogi, jakim muszą odpowiadać lokale aptek szpitalnych regulują rozporządzenia wydane na podstawie odpowiednich przepisów ustawy Prawo farmaceutyczne: - rozporządzenie Ministra Zdrowia z 30.09.2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki;
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2002 r. w sprawie wykazu pomieszczeń wchodzących w skład powierzchni podstawowej i pomocniczej apteki.

13. Proszę o wyjaśnienie punkt 87a ust.2 1a. Które łóżka mogą nie zostać wliczone?

Zgodę na niewliczanie łóżek do obliczania normy zatrudnienia wydaje wojewódzki inspektor farmaceutyczny właściwy miejscowo, w formie decyzji, na wniosek podmiotu leczniczego. Zgoda udzielana jest w zależności od rodzaju udzielanych świadczeń w konkretnym zakładzie leczniczym, w przypadkach jeżeli udzielanie tych świadczeń nie wymaga stosowania produktów leczniczych wymagających nadzoru farmaceuty.

14. Czy dział farmacji szpitalnej musi prowadzić ewidencję obrotu wyrobami medycznymi zamawianymi przez NZOZ np. opatrunkami czy soczewkami?

To zagadnienie reguluje art. 87 ust. 4d Prawo farmaceutyczne:
„Dział farmacji szpitalnej przeznaczony jest do:
1) zaopatrywania zakładu leczniczego lub jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w których został utworzony;
2) zapewnienia świadczenia usług farmaceutycznych i wykonywania zadań zawodowych, o których mowa w art. 4 dopuszczenie do obrotu bez konieczności uzyskania pozwolenia produktów leczniczych sprowadzonych z zagranicy ust. 3 pkt 4 oraz ust. 4 pkt 5, 7, 8 i 13-15 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty, oraz czynności, o których mowa w art. 86 apteka, rodzaje usług farmaceutycznych ust. 4, na potrzeby zakładu leczniczego lub jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w których został utworzony.”

15. Czego dotyczyły konflikty pomiędzy farmaceutami?

Sprawy dotyczyły wzajemnego podważania kompetencji zawodowych wśród farmaceutów szpitalnych.

16. Czy to jest prawidłowe ze chcą odpowiedzialność majątkową w aptece szpitalnej podzielić na pracowników?

Tę kwestię reguluje szczegółowo ustawa Kodeks pracy – Dział V – Odpowiedzialność materialna pracowników.

17. Czy obowiązkiem apteki szpitalnej jest raportowanie realizacji umów przetargowych Działowi Zamówień Publicznych szpitala? Czy może dział ZP powinien sam zbierać z programu dane? Jaka jest Pana opinia?

W celu odpowiedzi na pytanie należy przeanalizować regulamin organizacyjny konkretnego podmiotu leczniczego.

18. Czy apteka/dział farmacji ma obowiązek kontrolowania stanów i rozchodów psychotropów na oddziale?

Nie ma takiego obowiązku.

19. Jeśli w zakladzie opieki leczniczej jest 144 łóżek to czy tylko może być zatrudniony kierownik apteki bez dodatkowego magistra?

Nie, obecnie minimalne normy zatrudnienia reguluje przepis art. 87a ustawy Prawo farmaceutyczne.

20. Jaka kara grozi podmiotowi leczniczemu jeśli nie zatrudnia odpowiedniej ilości maistgrów wg ilości łóżek?

Powyższe zagadnienie regulują przepisy art. 108 ust. 2 i art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.

21. Czy można robić przesunięcia leków grupy I-N, II-P, innych psychotropów ewidencjonowanych?

Można wykonywać przesunięcia z wyjątkiem leków odurzających dla których prowadzona jest ewidencja w formie książki narkotycznej.